شاید بیشتر از کارمندان با تجربه، از افراد نسل زد که در چند سال اخیر وارد بازار کار شده‌اند، خواسته شده است که خود را با تغییرات بزرگ‌تر و مکرر در محیط کار تطبیق دهند و در بیشتر موارد، آن‌ها نیز به خوبی از پس این چالش برآمده‌اند. می‌توانیم بگوییم که آن‌ها حتی در حال ایجاد تغییراتی برای ساختن محیط کاری بهتر برای کارمندانی از تمام نسل‌ها هستند، البته به شرطی که دیگران نیز پذیرای این تغییرات باشند.
چهره‌ای از کارمند آینده
اکثر افراد نسل زد هنوز نوجوان هستند اما تا سال 1405 بیش از یک‌چهارم نیروی کار را تشکیل خواهند داد و از همین حالا صدای خود را به گوش می‌رسانند. مثل نسل جوان‌تر هزاره، نسل زد یا “زومرها” در رسانه‌ها به عنوان “بومیان دیجیتال” شناخته می‌شوند. آن‌ها با اینترنت همیشه فعال و شبکه‌های اجتماعی بزرگ شده‌اند اما این تجربه چگونه در بزرگسالی و نحوه تعامل آن‌ها در محیط کار تأثیر می‌گذارد؟
رشد در فضایی که امکان دسترسی به تقریباً هر اطلاعاتی در چند ثانیه ممکن است، باعث شده نسل زد افرادی چندمهارتی با علاقه‌های گسترده باشند. بسیاری از آن‌ها در اندیشه و تفکر خود، مستقل و کارآفرین هستند. آن‌ها آگاهی اجتماعی بالا و درک ویژه‌ای بر سیاست و اتفاقات جهان دارند و قرار است تحصیل‌کرده‌ترین نسل تاریخ شوند. آن‌ها اعتماد کمتری به نهادها دارند، به‌ویژه نهادهایی که نسل‌های قبلی به آن‌ها باور داشتند و شاید کمی بدبینی در آن‌ها وجود داشته باشد. اما در عین حال، بزرگ شدن در دوران رکود اقتصادی بزرگ، افزایش خشونت‌های مسلحانه و ناآرامی‌های اجتماعی و همچنین تنوع نژادی، قومی و فرهنگی بیشتر از هر نسل گذشته، آن‌ها را به نسلی عمل‌گرا، فهمیده و مهربان تبدیل کرده است. آن‌ها به بهبود دنیا باور دارند و شاید واقعاً بتوانند چنین کاری کنند.
در محیط کار، تمام این ویژگی‌ها، کارمندی بسیار متفاوت از آنچه در گذشته دیده‌ایم ایجاد می‌کند. نسل زدی ها از مسیرهای شغلی غیرخطی استقبال می‌کنند و حتی از فرصت‌ها برای امتحان کردن چیزهای جدید هیجان‌زده می‌شوند. آن‌ها با مدیران و همکاران خود ارتباط باز داشته و انتظار شفافیت در سیاست‌ها، وظایف و حقوق را دارند. آن‌ها همچنین در همه چیز، از ارتباطات گرفته تا پوشش، بسیار راحت‌تر و صمیمانه‌تر رفتار می‌کنند.
بهبود محیط کار
پس نسل زد در محیط کار به دنبال چه چیزی است؟ چه تغییراتی را در فرهنگ سازمانی سنتی می‌پسندد؟ موارد زیادی وجود دارد، و اگر صادق باشیم، بقیه ما هم از این تغییرات سود خواهیم برد.
نسل زدی ها می خواهند و انتظار دارند آزادی بیشتری برای انجام کار خود در مکان و زمانی که خودشان انتخاب می‌کنند داشته باشند. آن‌ها ترجیح می‌دهند بر اساس مهارت‌ها و کیفیت کارشان سنجیده شوند، نه اینکه چقدر به پوشش سازمانی پایبند بوده اند یا قوانین را رعایت کرده اند. آن‌ها انتظار فناوری مناسب را دارند و در پاسخ به این نیاز، به راحتی با نرم‌افزارها و پلتفرم‌های جدید سازگار می‌شوند. و مهم‌تر از همه، آن‌ها خواهان رابطه‌ای سالم‌تر بین کار و زندگی نسبت به نسل‌های پیشین هستند؛ امکان گذراندن وقت کافی با خانواده، دوستان، حیوانات خانگی و سرگرمی‌ها برای آن‌ها غیرقابل مذاکره است. شاید برخی از مدیران با این فلسفه موافق نباشند، اما این رویکرد مانع فرسودگی شغلی می‌شود و حتی می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. فقط کافی است نگاهی به کشورهایی مانند نروژ و فرانسه بیندازید.
مدل ترکیبی آینده
نسل ایکس و هزاره‌ای‌ها ممکن است مدل کاری ترکیبی را مطرح کرده باشند، اما طبق شواهد، نسل زد است که آن را به مرحله اجرایی می‌رساند. کارمندان فعلی نسل زد زمانی وارد نیروی کار شدند که اکثر کارمندان دانشی به صورت کامل دورکار بودند. بسیاری از آن‌ها تمایلی به کار حضوری از ساعت ۹ تا ۵ در روزهای شنبه تا پنجشنبه یا طی کردن مسافت‌های طولانی برای رفت‌وآمد ندارند. به همین نسبت، مدیران و برخی از این کارمندان جوان نیز متوجه شده‌اند که کار کاملاً دورکار باعث کاهش تعاملات حضوری، مشاوره، همکاری و فرهنگ سازمانی می‌شود.
مدل کاری ترکیبی، بهترین هر دو جهان را ارائه می‌دهد. نسل زد به روشنی نشان داده که این مدل کاری، ترجیح اول آن‌هاست طبق مطالعه اخیر مک‌کینزی، در صورت حذف مدل ترکیبی کارکنان جوان ۵۹ درصد بیشتر از مسن‌ترها به ترک کار فکر می‌کنند. این مدل به آن‌ها امکان می‌دهد تا به علاقه‌های شخصی خود بپردازند و حتی در صورت نیاز به ایجاد چندین منبع درآمد اقدام کنند. روحیه کارآفرینی آن‌ها، خلاقیت، انعطاف‌پذیری و خودانضباطی لازم را برای عملی کردن و پایداری مدل ترکیبی در بلندمدت فراهم می‌آورد.
طراحی دفاتر کار برای نسل زد
تا اینجا بیشتر مواردی که مطرح کردیم به سیاست و فرهنگ مربوط می‌شد، اما طراحی همیشه یکی از مؤلفه‌های اساسی برای کارآمدی محیط کار بوده و شاید حتی برای مدل ترکیبی اهمیت بیشتری پیدا کند.
هرچند نسل زدی ها تمایل به طراحی‌های مینیمال، فضای باز با نور طبیعی زیاد، عناصر طبیعی و مواد پایدار دارند اما برای نسل زد، طراحی دفتر فقط به زیبایی‌شناسی مربوط نمی‌شود. محیط های کاری آینده پر از فضاهای انعطاف‌پذیر است که به نسل زد و دیگران، آن استقلال مهم را می‌دهد تا بتوانند انتخاب کنند کجا و کی کار کنند. از منظر طراحی، چه این فضا یک دفتر مستقل باشد یا مجموعه‌ای گسترده از فضاها در بزرگترین شرکت‌ها، به‌جای محیط‌های دیواری ثابت، از مبلمان و مواد انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود که تمرکز زیادی بر آکوستیک، نور طبیعی و محصولات دوستدار محیط زیست دارند.
طراحی‌های جدید شامل ایستگاه‌های کار انفرادی با صندلی‌های مخصوص نشستن طولانی مدت نیست، زیرا اکنون می‌دانیم که چقدر این سبک به سلامتی در درازمدت آسیب می‌رساند. در عوض، ما فضاهای خصوصی و کابین‌های کوچک برای کار متمرکز و بدون مزاحمت، همراه با فضاهای همکاری مانند محل بحث و جاهای راحت برای جلسات رسمی و غیررسمی داریم. با توجه به سبک ارتباطی غیررسمی‌تر نسل زد، چیدمان دفاتر نیز به سمت صندلی‌های بدون جایگاه ثابت ،حتی برای مدیران، حرکت می‌کند و شفافیت و دسترسی بیشتری به مدیران نسبت به نسل‌های گذشته فراهم می‌آورد.
و البته، فناوری
برای نسلی که به “زومرها” شهرت دارد، فناوری چیزی غیرقابل مذاکره است. کارکنان جوان‌تر انتظار دارند سیستم‌هایی بی‌نقص در اختیار داشته باشند که چه در خانه، چه در کافه و چه در دفتر، به‌راحتی کار کنند. ارتباطات مداوم از طریق چت، کنفرانس ویدئویی و ایمیل برای آن‌ها بهتر از جلسات مستقل و از پیش‌برنامه‌ریزی‌شده است و به نرم‌افزارها و پلتفرم‌هایی نیاز دارند که از این ارتباطات پشتیبانی کنند.
از نظر طراحی، فناوری باید قابل حمل باشد؛ با تعداد بیشتری ایستگاه شارژ و سیم‌کشی‌های کمتر. نقاط تماس متنوع‌تری برای فناوری با انواع مکان‌های نمایشگر و ارتباط بی‌سیم بین کامپیوتر و صفحه‌نمایش، موجب سهولت در استفاده می‌شود.
پایان قوانین قدیمی
یکی از مواردی که در شرکت‌های بزرگ می‌بینیم، این است که کارکنان باتجربه‌تر به سختی می‌توانند بپذیرند که محیط کار تا چه اندازه غیررسمی شده است و نسل زد بی‌تردید غیررسمی‌ترین نسل است. از استفاده از اصطلاحات محاوره‌ای در ارتباطات اداری گرفته تا پوشیدن صندل و لباس راحتی در محیط کار، به‌طور کلی، نسل زد سبک سنتی شرکتی را به‌عنوان معیاری برای کیفیت عملکرد افراد نمی‌بیند اگر شرکت‌ها سیاست‌های شفافی در این زمینه نداشته باشند این تغییر ذهنیت می‌تواند بین نسل‌ها اصطکاک ایجاد کند.
از سوی دیگر، مواردی که نسل زد بر آن‌ها تأکید می‌کند، می‌تواند برای دیگران هم مفید باشد. شفافیت در حقوق، امکان رقابت برابر ایجاد می‌کند. تلاش برای برنامه‌های زمانی انعطاف‌پذیر، مرخصی‌های سخاوتمندانه و برنامه‌های مرخصی طولانی مدت، به همه کمک می‌کند از فرسودگی شغلی جلوگیری کنند. مسئولیت‌پذیر نگه داشتن شرکت‌ها نسبت به ارزش‌های اعلامی خود، ایجاد برنامه‌های مشاوره برای جمعیت‌های کمتر نمایندگی شده، حمایت از سلامت روان، و مشارکت در ابتکارات مرتبط با تنوع، برابری و شمول، همگی بخش‌های مهمی از تجربه کاری نسل زد هستند و این‌ها مواردی هستند که همگی می‌توانیم از آن‌ها حمایت کنیم.
اگر کارکنان باتجربه‌تر مایل باشند این تغییرات را بپذیرند و در عین حال به کارکنان نسل زد راهنمایی ارائه دهند، می‌توان به تعادل بهتر بین کار و زندگی، فناوری پیشرفته‌تر و امیدوارانه، به بهره‌وری و شادی بیشتر در محیط کار برای همه دست یافت.
نسل زد چگونه نیروی کار را تغییر خواهد داد؟
نسل زد در حال رشد است: پیش‌بینی می‌شود نسلی که بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ متولد شده‌اند، در سال ۲۰۲۴ جایگزین نسل بیبی بومرها در نیروی کار تمام‌وقت شوند؛ طبق پژوهش‌های انجام شده توسط روبرتا کتز، پژوهشگر ارشد سابق در مرکز مطالعات پیشرفته علوم رفتاری دانشگاه استنفورد (CASBS)، آن‌ها مجموعه متفاوتی از ارزش‌ها، رفتارها و انتظارات را نسبت به نسل‌های قبل به محیط کار می‌آورند. کتز با تیمی از پژوهشگران همکاری کرد تا یک مطالعه بزرگ و چندساله را به انجام برساند و مشخص کند که چه چیزهایی برای نسل زد مهم است و چرا؛ یافته‌هایی که در نهایت به انتشار یک کتاب و وب‌سایت منجر شد.
۱. نسل زد انتظار تغییر دارد
دنیایی که نسل زد در آن به سن بلوغ رسید، اساساً با دنیای والدینشان و حتی نسل هزاره‌ها که بین اوایل دهه ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۶ متولد شده‌اند، متفاوت است.
دنیای نسل زد با تغییرات سریع فناوری تعریف شده است، تغییراتی که تجربه‌های اجتماعی را نیز شکل داده‌اند. بی‌ثباتی و ناپایداری همیشه بخشی از دنیای آن‌ها بوده است و برای نسل زد، این امر به یک هنجار تبدیل شده، نه استثنا.
کتز می‌گوید: «انتظار تغییر مداوم وجود دارد».
رشد در بستر این عدم قطعیت‌ها به نسل زد مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصربه‌فرد را بخشیده است، از جمله انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری. این تجربه آن‌ها را به پذیرش روش‌های جدید تفکر در مورد آینده و شیوه‌های نوین انجام کارها باز کرده است و باعث شده تا نسبت به روش‌های موجود پرسشگر باشند؛ که این ویژگی منجر به خصوصیت بعدی است که نسل زد با خود به محیط کار می‌آورد.
۲. نسل زد عمل‌گراست
نسل زد حس قوی از خودمختاری دارد.
نسل زد در دنیایی زندگی می‌کند که همیشه یک جستجوی اینترنتی از پاسخ سوالات خود فاصله دارد. اگر بخواهند درباره چیزی بیشتر بدانند، خودشان به دنبال پاسخ می‌گردند (حتی اگر پاسخ همیشه درست نباشد). آن‌ها همه‌چیز و همه‌کس را زیر سوال می‌برند، از هم‌سالان و والدین خود گرفته تا افراد در محیط کار. کتز می‌گوید: «آن‌ها لزوماً بزرگترها را به عنوان متخصص نمی‌بینند. می‌خواهند بفهمند چرا کاری به روشی خاص انجام می‌شود. آن‌ها بسیار عمل‌گرا هستند».
آن‌ها همچنین از به چالش کشیدن روش‌های موجود ترسی ندارند.
کتز توضیح می‌دهد: «وقتی فردی مسن به آن‌ها می‌گوید “باید این کار را این‌طور انجام دهی”، آن‌ها می‌خواهند خودشان آن را بررسی کنند. این به این معنا نیست که همیشه درست می‌گویند؛ بلکه نوع متفاوتی از درک و فهم است».
۳. نسل زد می‌خواهد تأثیرگذار باشد
نسل زد نه تنها انتظار تغییر دارد، بلکه آن را مطالبه می‌کند.
آن‌ها در حال به ارث بردن مجموعه‌ای از مشکلات پیچیده هستند، از تغییرات اقلیمی گرفته تا نابرابری و بی‌عدالتی نژادی، و می‌خواهند این مسائل را حل کنند. نسل زد می‌خواهد برای جایی کار کند که احساس کند در حال ایجاد تغییر مثبت در دنیا است.
برخی از افراد نسل زد ممکن است کارفرمایان خود را در قبال مسائل و ارزش‌هایی که برایشان اهمیت دارد پاسخگو نگه دارند.
کتز هشدار می‌دهد که برای برخی کارفرمایان، اتخاذ موضع در موضوعات سیاسی یا حساس می‌تواند چالش‌برانگیز و حتی غیرممکن باشد. او می‌گوید: «برای بیشتر نهادهایی که نماینده افراد و هویت‌های گوناگون هستند، جلب رضایت همه افراد عملاً امکان‌پذیر نیست».
4. نسل زد ارزش همکاری و کار گروهی را می‌داند
برای برخی از افراد نسل زد، دنیای دیجیتال به شکل‌گیری هویتشان کمک کرده است و از طریق شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های آنلاین، آن‌ها به زیر‌فرهنگ‌هایی دست یافته‌اند که بتوانند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند و تعامل داشته باشند.
آن‌ها با ویکی‌ها، وب‌سایت‌هایی که به‌صورت مشترک توسط کاربران ساخته و ویرایش می‌شوند، بزرگ شده‌اند. کتز می‌گوید: «آن‌ها در یک گروه هستند، حتی وقتی هدفون در گوش دارند.» برای انجام کارها به همکاری ارزش می‌دهند.کتز توضیح می‌دهد: «امید دارند که هر کسی که مشارکت می‌کند، به نفع کل گروه باشد و آن‌ها به روحیه تیمی اهمیت می‌دهند.»
۵. نسل زد به رهبرانی نیاز دارد که با توافق عام راهنمایی کنند
نسل زد همچنین نسبت به نسل‌های قبلی کمتر سلسله‌مراتبی است. کتز می‌گوید: «آن‌ها به سلسله‌مراتب به خاطر سلسله‌مراتب اعتقادی ندارند. آن‌ها به سلسله‌مراتب در مواردی که مفید است اعتقاد دارند.»
نسل زد ترجیح می‌دهد رهبری وابسته به تخصص باشد که یا مربوط به وظیفه خاصی است یا به زمان مشخصی مربوط می‌شود. این ممکن است به این معنی باشد که آن‌ها مدیریت‌هایی را ترجیح می‌دهند که اعضای تیم نوبتی رهبری گروه را بر عهده می‌گیرند (مدل رهبری چرخشی). یکی دیگر از سبک‌هایی که ممکن است ترجیح دهند، «رهبری مشارکتی» است، که در آن افراد از سراسر سازمان در تصمیم‌گیری و حل مسائل مشارکت دارند.
شفافیت نیز اهمیت دارد.
نسل زد به اجماع ارزش می‌دهد و به دنبال رهبرانی است که در خدمت گروه باشند که به آن «رهبری خدمتگزار» نیز گفته می‌شود.
۶. نسل زد به سلامت روان و تعادل کار و زندگی اهمیت می‌دهد
کتز می‌گوید: «زندگی کاری و خانگی به‌قدری با هم ادغام شده که اگر توجه نکنید، ممکن است همیشه در حال کار باشید. فکر می‌کنم نسل زد به این موضوع حساس است.»
داشتن تعادل کار و زندگی و حفظ سلامت روانی و جسمی نیز برای نسل زد اهمیت دارد. کتز می‌گوید: «آن‌ها به تجربه انسانی ارزش می‌دهند و درک می‌کنند که زندگی بیشتر از کار است.»
۷. نسل زد به وفاداری به گونه‌ای دیگر می‌اندیشد
از آنجا که نسل زد در میان تغییرات فراوان بزرگ شده است، این نسل نگرش متفاوتی نسبت به وفاداری دارد.
اما همان‌طور که کتز اشاره کرده است، «آن‌ها همچنین در شرایطی بزرگ شده‌اند که محیط‌های کاری به کارکنان خود وفادار نبوده‌اند». نسل زد در سایه بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ بزرگ شده است، واقعه‌ای که تأثیرات طولانی‌مدتی بر استخدام و ماهیت کار داشته است. کتز می‌گوید: «قبلاً این‌طور بود که افراد برای کار در شرکت‌های بزرگ به آن‌ها می‌رفتند و فکر می‌کردند که تمام دوران حرفه‌ای خود را در آنجا خواهند گذراند و شرکت از آن‌ها حمایت خواهد کرد: از جمله ارائه بیمه سلامت و غیره».
اما پس از رکود اقتصادی ۲۰۰۸ و حتی اخیراً پس از پاندمی COVID-19، شرکت‌ها هزینه‌های نیروی کار را کاهش داده و تدابیر صرفه‌جویی در هزینه‌های دیگری را مانند کاهش مزایا و تسهیلات اعمال کرده‌اند. در عین حال، اخراج‌های دسته‌جمعی نیز در حال افزایش بوده است.
کتز می‌گوید: «دلیلی وجود دارد که کارکنان احساس وفاداری یکسانی نمی‌کنند».
۸. نسل زد به دنبال اعتماد و اصالت است
نسل زد همچنین به اصالت اهمیت می‌دهد. کتز می‌گوید: «اصالت به معنای اعتماد است. کلمات و اعمال باید با هم مطابقت داشته باشند». صداقت و شفافیت اهمیت زیادی دارند. برای کتز، همه‌چیز به ارتباط محترمانه متقابل مربوط می‌شود. او می‌گوید: «خط‌قرمز من همیشه برای کارفرمایان این است که باید برای شنیدن شیوه‌های مختلف انجام کارها باز باشند، زیرا نسل زد یک پا در آینده دارد».
سخن پایانی
نسل زد، به‌عنوان نسل جدید واردشده به دنیای کار، نه‌تنها تغییرات قابل‌توجهی در نحوه کار و ارتباطات در محل کار به ارمغان می‌آورد، بلکه دیدگاه‌های جدیدی را نیز در مورد وفاداری، رهبری، و مسئولیت اجتماعی مطرح می‌کند. این نسل به‌واسطه تجربیات ویژه‌اش در دوران بحران‌های اقتصادی و اجتماعی، انتظار تغییر و نوآوری را دارد و به دنبال فضایی است که در آن به صدای آن‌ها گوش داده شود و به ارزش‌های انسانی اهمیت داده شود. بنابراین، درک و انطباق با ویژگی‌ها و انتظارات نسل زد می‌تواند به نفع سازمان‌ها و محیط‌های کاری باشد و به ایجاد فضایی مثبت و مولد کمک کند که در آن همه نسل‌ها بتوانند به بهترین شکل ممکن به همکاری بپردازند. با در نظر گرفتن این نکات، کارفرمایان می‌توانند فضایی ایجاد کنند که نه‌تنها نسل زد، بلکه تمام کارکنان را در مسیر تحقق اهداف سازمانی یاری دهد و به افزایش بهره‌وری و رضایت شغلی منجر شود.